تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان سندرم تخمدان پلی کیستیک است که اغلب در زنان در سنین باروری اتفاق می افتد.این سندرم باعث اختلالات غدد درون ریز می شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک در تخمدان فرد آلوده ایجاد می شود که شامل کیسه های کوچک پر از مایع است که عوارض و مشکلات زیادی ایجاد می کند.
عدم درمان به موقع این سندرم منجر به ناباروری در زنان می شود ، به همین دلیل دکتر آزاد مهدیان ، متخصص زنان و زایمان ، تأکید زیادی بر درمان به موقع و تشخیص این عارضه دارد.
نکات مهم درباره تنبلی تخمدان
در اینجا چند واقعیت مهم در مورد تنبلی تخمدان آورده شده است:
یکی از شایع ترین اختلالات هورمونی در بین زنان ، که باعث ناباروری در آنها می شود ، حدود ۸ تا ۲۰ درصد از زنان را مبتلا می کند ، که متأسفانه بسیاری از زنان مدت طولانی از این عارضه رنج می برند ، اما اطلاعاتی در مورد این مشکل وجود ندارد.
اگر تنبلی تخمدان به موقع درمان و درمان نشود ، این عارضه پیشرفت کرده و سایر مشکلات در بدن از جمله دیابت نوع ۲ ، کلسترول بالا ، فشار خون بالا و بیماری های قلبی مختل می شود.
تنبلی تخمدان چیست؟
به این کیسه های حاوی مایعات گفته می شود که در مناطق مختلف تخمدان رشد کرده و حتی تکثیر می شوند و باعث اختلالات هورمونی در زنان می شوند. رشد بیش از حد مو و تغییر چرخه قاعدگی از جمله اثرات هورمونی این عارضه است و در صورت پیشرفت این سندرم منجر به ناباروری می شود.
علائم تنبلی تخمدان
برخی از مهم ترین علائم تنبلی تخمدان به شرح ذیل می باشند:
- قائدگی نامنظم
- سطح بالای آندروژن
- رشد موهای زائد
- آپنه و مشکلات مربوط به اختلالات خواب
- افزایش سطح استرس و اضطراب
- سطح بالای فشار خون
- جوش ها و دانه های پوستی
- ناباروری
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع دو
- درد در ناحیه تخمدان
- دپرس شدن
- دشوار شدن کنترل وزن
- کاهش میل جنسی
- چرب شدن پوست و شوره سر
- افزایش سطح کلسترول و تریگلیسرید در خون و یا لکه های تیره بر روی پوست
- خستگی
- ریزش موی مردانه
تشخیص تنبلی تخمدان
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک آسان نیست و برای اطمینان از اینکه متخصص برای شروع درمان این عارضه را دارد ، آزمایش های مختلفی لازم است ، زیرا انجام آزمایش به تنهایی باعث تنبلی می شود یا نمی شود. سابقه و عملکرد آزمایشات و آزمایشات مربوطه به تشخیص و درمان بهتر این عارضه کمک می کند.
آزمایش های تشخیصی که ممکن است ارجاع شوند شامل آزمایش خون لگن برای اندازه گیری سطح هورمون ، کلسترول و گلوکز است. از سونوگرافی برای بررسی دقیق تر لگن و تخمدان استفاده می شود.
آیا تنبلی تخمدان قابل درمان است؟
متأسفانه سندرم تنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد ، اما پزشک متخصص می تواند با ارائه روش های مناسب برای کنترل عوارض احتمالی به بیمار کمک کند ، نوع درمان بسته به شدت بیماری و تصمیم فرد برای بارداری متفاوت است.
در اینجا برخی از این روش های درمانی وجود دارد:
- قرص های کنترل کننده سطح هورمونها
این داروها به کنترل سطح هورمون ها و تنظیم قاعدگی کمک می کنند.
- داروهای مربوط به دیابت
این داروها برای کنترل دیابت تجویز می شوند.
- داروهای ناباروری
تجویز داروهایی مانند کلومیفن و متفورمین و تزریق داروهایی مانند گنادوتروپین-والتروزول برای افرادی که تنبلی تخمدان دارند و قصد باردار شدن دارند بسیار مثر است.
- سوراخ کردن تخمدان ها
برای کاهش سطح آندروژن سوراخ های کوچکی در تخمدان ایجاد کنید
- اوفورکتومی یا برداشتن تخمدان
در این روش جراحی ، یک یا هر دو تخمدان کاملاً برداشته می شود.
- هیسترکتومی
در این روش ، یک پزشک متخصص تمام یا بخشی از رحم را خارج می کند.
- برداشتن کیست
در این روش از حذف مایعات در کیست استفاده می شود.
درمان تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یک بیماری شایع است که ریشه در وراثت و ژنتیک دارد. بارزترین علائم چرخه دیر قاعدگی یا چند بار بروز آن است ما را دنبال کنید ادامه مطلب …
علائم تنبلی تخمدان
علائم و نشانه های تنبلی تخمدان شامل:
- تغییرات خلق و خو
- تخمدان پلی کیستیک
- کیست تخمدان
- کسالت، سستی و مشکلات خواب
- مشکلات بارداری و تخمک گذاری مرتب
- ریزش مو
- پوست چرب
- بروز آکنه و جوش های ریز صورت
- مستعد به بیماری دیابت و فشار خون بالا، به دلیل نوسانات وزنی
- افزایش هورمون تستوسترون
- رشد موی زائد، خشن و تیره در برخی نواحی خاص بدن از جمله: لب، چانه، اطراف ناف، ران ها، جناغ سینه و…
- دوره های نامنظم قاعدگی
- اختلال و ناهنجاری در بارداری
- گرگرفتگی و سردرد
- تعرق شبانه
- خشکی واژن
- خشک و کم سو شدن چشم ها
- تحریک پذیری یا عدم تمرکز
- کاهش میل جنسی
پلی کیستوز تخمدان یکی از علائم کیست تخمدان است و تأثیر مستقیمی بر هورمون های زنانه دارد و منجر به بی قاعدگی نامنظم می شود.
چه زمانی باید به متخصص زنان و زایمان و نازایی مراجعه کرد؟
اگر بیمار سه ماه یا بیشتر سیکل قاعدگی نداشته باشد ، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و تشخیص داده و درمان شود.
یائسگی اغلب ریشه در استرس ، بارداری ، تغییر در رژیم غذایی ، ورزش و فعالیتهای سنگین دارد که باعث کند شدن چرخه قاعدگی می شود. اما توصیه بهترین جراح زنان این است که وقتی چرخه قاعدگی در بیماری تغییر می کند ، حتماً برای معاینه به پزشک مناسب مراجعه کنید.
باید بگوییم که حتی اگر فردی مشکلی یا بیماری نداشته باشد ، باید ویزیت کند ، زیرا نتایج نشان می دهد بیمار با مراقبت بعدی و هورمون استروژن پایین می تواند بعدا باعث بیماری های حاد شود.
علل تنبلی تخمدان
دلایل تنبلی تخمدان می تواند:
نقص کروموزومی: برخی از اختلالات ژنتیکی با تنبلی اولیه تخمدان در ارتباط است.
شیمی درمانی و پرتودرمانی: این نوع درمان دلیل اصلی تنبلی تخمدان است. این روش های درمانی می توانند به مواد ژنتیکی سلول آسیب برسانند.
دلایل دیگر مانند دود سیگار و قلیان ، مواد شیمیایی و اسیدها ، آفات و ویروس ها می توانند تنبلی تخمدان را افزایش دهند.
ضعف سیستم ایمنی بدن (بیماری خود ایمنی): سیستم ایمنی بدن می تواند آنتی بادی هایی علیه بافت تخمدان تولید کند که می تواند به فولیکول های موجود در تخمک آسیب برساند. وقوع این عارضه ناشناخته است ، اما قرار گرفتن در معرض ویروس ها بسیار محتمل است.
علت تنبلی تخمدان اغلب ناشناخته است (ایدیوپاتیک). یک جراح ، متخصص زنان ، زایمان و متخصص ناباروری با تجربه اغلب آزمایشات بیشتری را برای یافتن علت توصیه می کند.
عوامل خطرساز تنبلی تخمدان
پیری: میزان بروز این بیماری در زنان بین ۳۵ تا ۴۰ سال بیشتر است. اما همچنین می تواند در دختران و زنان جوان رخ دهد.
وراثت و سابقه خانوادگی: داشتن سابقه ژنتیکی و خانوادگی در یکی از اعضای خانواده خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می دهد.
مقداری جراحی تخمدان انجام دهید: جراحی تخمدان خطر تنبلی تخمدان را افزایش می دهد.
عوارض تنبلی تخمدان
از معایب عدم درمان این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ناباروری: ناباروری می تواند نشانه تنبلی تخمدان باشد.
پوکی استخوان: هورمون استروژن به حفظ استخوان ها کمک می کند. افرادی که سطح استروژن کمی دارند ، در معرض ضعف و شکنندگی استخوان (پوکی استخوان) قرار دارند که احتمال شکستن آنها بیش از استخوان های سالم است.
افسردگی یا اضطراب: خطر ناباروری و سایر عوارض ناشی از سطح پایین استروژن می تواند منجر به افسردگی یا اضطراب در برخی از زنان شود.
بیماری قلبی: کاهش زود هنگام استروژن می تواند منجر به بیماری قلبی شود.
درمان تنبلی تخمدان
درمان تنبلی تخمدان در افراد مختلف متفاوت است. اگر بیمار با داروهای خاص و قرص هایی که جراح ، متخصص زنان ، متخصص زنان و زایمان و ناباروری تجویز کرده اند تنبل نباشد ، درمان جراحی را برای شما تجویز می کند ، اما این روش در صورت تخریب شدید تخمدان توصیه می شود. و جراح از لیزر برای سوراخ کردن تخمدان ها استفاده می کند.
تخمدان پلی کیستیک یا pco که به اصطلاح عوام تنبلی تخمدان گفته می شود، یکی از بیماری های شایع در بین زنان و دختران نوجوان به شمار می آید .
تبنلی تخمدان یک بیماری ژنتیکی است . در سیکل تخمک گذاری هر ماه حدود ۵-۶ فولیکول شروع به رشد می کنند و در نهایت یکی از آن ها بزرگ می شود و آن فولیکول بزرگ شده فاکتورهای ماهر کننده برای مابقی فولیکول ها می فرستد و فولیکول های ریز دیگری که در اطراف آن در حال بزرگ شدن هستند، را از بین می برد و کوچک نگه می دارد .
در افراد مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک آن فولیکول های بزرگ شده به هر علتی نمی توانند به درستی فعالیت خود را انجام دهند . در صورتی که قادر نخواهند بود تخمک گذاری خوبی داشته باشند و هم اینکه نمی توانند فاکتورهای ماهر کننده را به خوبی برای فولیکول های اطرافش القا نماید و آن ها را از رشد باز نگه دارند .
در نتیجه هر ماه چند فولیکول به صورت نیمه رشد کرده و بزرگ می شوند و این نوع فولیکول ها تخمک گذاری خوبی نداشته و کاملا از بین نمی روند . لذا در طول سالیان متمادی هر ماه که چند تا فولیکول ریز روی سطح تخمدان باقی می ماند، که از حالت عادی بزرگ تر اند . در این زمان سطح پوسته تخمدان یا کورتکس تخمدان پر از فولیکول های ریز می شود .
در حالت عادی زمانی که نمای تخمدان از طریق سونوگرافی مشاهده می شود. حدود ۳-۴ فولیکول ریز روی سطح تخمدان قابل مشاهده است ولی زمانی که فردی به بیماری تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشد، در نمای سونوگرافی در سطح تخمدان یک حالت گردنبندی از فولیکول های ریز در اطرافش دیده می شود و به همین دلیل است که این بیماری را تخمدان پلی کیستیک نام گذاری کرده اند.
ولی تنها نمای سونوگرافی برای متخصص زنان ملاک نیست، نمای سونوگرافی یکی از فاکتورهای تشخیصی بیماری تنبلی تخمدان است . این فولیکول های ریزی که نتوانسته اند به خوبی کار خود را انجام بدهند و از بین نرفته و در سطح تخمدان باقی مانده اند . در واقع این فولیکول ها زنده هستند،
بدین معنا این فولیکول ها هر ماه تعدادی هورمون مردانه و فاکتورهای را از خود در سطح خون آزاد می کنند بلکه این ها نباید در سطح تخمدان باقی بمانند و در سیکل طبیعی این فولیکول ها باید از بین بروند .
به دلیل اینکه این فولیکول ها روی سطح تخمدان باقی مانده اند و دائم در حال آزاد سازی فاکتورهای در خون هستند می توانند این فاکتورها علائم بالینی برای بیمار ایجاد نمایند .
علائم بالینی تخمدان پلی کیستیک
این علائم بالینی شامل : هورمون های مردانه می باشد . شما در نظر بگیرید از هر فولیکول ریز یک هورمون مردانه آزاد شود، زمانی که تعداد زیادی هورمون مردان از این فولیکول ها آزاد شود، تعداد زیادی از هورمون مردانه در خون یک خانم آزاد می شود .
در حالت طبیعی زنانی که به این بیماری مبتلا نیستند و سالم اند مقداری هورمون مردانه در خون آن ها وجود دارد، اما این میزان نسبت به مردان خیلی کمتر است . حال در مواردی که تنبلی تخمدان به وجود می آید سطح این هورمون در حالت طبیعی بالاتر می رود، حتی اگر نسبت به مردان پایین باشد اما برای زنان بالا است و علائم خود را نشان می دهد که عبارت است از :
- افزایش تدریجی موهای صورت
- رشد موهای زائد و ضخیم در نواحی پشت لب و چانه
- ضخیم شدن موهای بدن
در نواحی خاصی افزایش مو اتفاق می افتد. به طور مثال: در نواحی چانه، صورت، دور سینه ها، ناف و زیر ناف، تحت تاثیر هورمون مردانه دچار زیاد شدن، ضخیم شدن و سیاه تر شدن مو ها می شوند. همین طور زمانی که هورمون مردانه در یک مرد افزایش می یابد دچار ریزش مو می شود در زنان هم بدین صورت است و تحت تاثیر افزایش هورمون مردانه دچار ریزش مو می شوند . حتی گاهی اوقات همانند مردان نمای مردانه پیدا کرده و دچار کچلی مردانه و ریزش مو در نواحی شقیقه ها و وسط سر می شوند . لازم به ذکر است، این موارد در زمان تنبلی تخمدان شدید برای زنان اتفاق می افتد.
همچنین هورمون های مردانه سبب چرب شدن سطح پوست، جوش های سر سیاه و آکنه و اضافه وزن در فرد می شود .
مقاومت به انسولین در فرد بالا می رود و سبب می شود تا فرد به بیماری دیابت مبتلا شود. همچنین سبب می شود تا چربی خون در فرد افزایش می یابد .
در نهایت به دلیل اینکه تخم گذاری به درستی در فرد انجام نمی شود و بسته به شدت بیماری ممکن است فرد دچار دیرزایی و یا حتی نازایی شود و برای بارداری نیاز به درمان پیدا کند .
به دلیل اینکه تخمک های خوبی آزاد نمی شود، سیکل های قاعدگی نامرتب می شود و مدت زمان فاصله سیکل های قاعدگی طولانی است و حتی در مواردی ممکن است فرد در صورت عدم مصرف دارو حدود ۶ – ۷ ماه پریود نشود .
بعضی از خانم ها از این وضعیت خوشحال می شوند، ولی این بسیار برای فرد خطرناک است و به خاطر اینکه تحت تاثیر هورمون آندومتر داخل رحم ریز نمی شود و همین امر سبب شده تا احتمال ابتلا به سرطان رحم در سنین ۴۰ – ۵۰ سالگی در زنانی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا هستند و سیکل های قاعدگی نامنظم دارند افزایش یابد .
علائم بالینی تخمدان پلی کیستیک بسته به شدت بیماری از طیف خفیف تا شدید متغیر است . لذا انتظار نداشته باشید تمامی علائم در یک فرد ظاهر شود بسته به فعالیت تخمدان علائم بیماری متفاوت است . گرفتن شرح حالی از وضعیت شخص به تشخیص بیماری کمک می نماید .
درمان تنبلی تخمدان
بیماری تنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد. به دلیل اینکه این بیماری زمینه ژنتیکی دارد، نمی توان ژن تخمدان را تغییر داد تا همانند تخمدان های سالم شروع به فعالیت و تخمک گذاری نماید . ولی درمان علامتی است، بدین معنا که با توجه به تشخیص مشکل فرد، درمان انجام می شود.
در صورتی که فرد مشکل در سیکل قاعدگی داشته باشد درمان دارویی صورت می گیرد . در صورتی که فرد مشکل ریزش مو یا پرمویی داشته باشد مصرف داروهای ضد هورمون مردانه به بیمار کمک می کند تا بهبود یابد. اما اگر بیمار مشکل نازایی داشته باشد درمان نازایی برای فرد شروع می شود و تحریک تخمک گذاری انجام می شود تا تخمک بارور شود .
همچنین فرد باید تحت نظر باشد و کنترل وزن داشته باشد و حتما به این اشخاص باید گفت که این بیماری تا به آخر عمر همراه شماست اما شدت بیماری متغیر می باشد و نمی توان به طور کامل درمان نمود. پس به تمامی این افراد توصیه می شود تا سبک زندگی خود را تغییر دهند.
داشتن تغذیه مناسب، انجام فعالیت های ورزشی و استرس کم تاثیر بسزایی بر روی وضعیت بیماری این افراد می گذارد . زیرا ورزش کردن سبب می شود تا فرد دچار چاقی و اضافه وزن نشود . افراد مبتلا به بیماری PCO باید از مصرف غذاهای حاوی مواد قندی بپرهیزند تا مبتلا به بیماری دیابت نشوند و تمامی این موارد می تواند به بهبود عملکرد تخمدان تاثیر بسزایی دارد.
پس سبک زندگی برای این بیماران بسیار حائز اهمیت می باشد و به این بیماران توصیه می شود تا در سنین پایین ازدواج کنند و در اولین فرصتی که دارند، اقدام به بارداری کنند و این افراد نباید زمان بارداری را به تعویق اندازند زیرا زمینه تنبلی تخمدان در آن وجود داشته و هر چه باردار شدن در این افراد به تعویق افتد، احتمال مشکلات باردار شدن در آن ها افزایش می یابد.
افراد مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان باید تحت کنترل باشند و با پزشک خود در تماس باشند و از پزشک خودنباید انتظار معجزه داشته باشند که با مصرف چند دوره قرص جلوگیری خوب نشدن یک درمان دیگر را شروع کنند یا پزشک خود را تغییر دهند بلکه بهتر است تحت نظر یک پزشک متخصص قرار بگیرند و در درمان خود صبور باشند و مدام به فکر تغییر درمان خود نباشند .
خیلی از افرادی که مشکل تنبلی تخمدان خفیف دارند، زمانی که سبک زندگی خود را تغییر می دهند و استرس محیطی را دور می کنند و رژیم غذایی مناسب دارند و به فعالیت های ورزشی ادامه می دهند نیاز به مصرف دراوهای هورمونی در این افراد کمتر است و حتی ممکن است برخی از این افراد را بدون درمان تنها تحت نظر گرفت و زمانی که علامت ها برگشتند به درمان علامت ها پرداخت .
تنبلی تخمدان در دختران نوجوان
اکثر بیماران دختران نوجوانی هستند که به این بیماری مبتلا هستند و به مادران توصیه می شود که در دو سال ابتدایی رسیدن به سن بلوغ، خیلی انتظار نمی رود که سیکل های قاعدگی خیلی منظم و به موقع باشد، اما بعد از دو سال زمانی که متوجه شدید دخترتان دچار پرمویی یا اضافه وزن شده است حتما باید دختران خود را نزد متخصص زنان ببرید، قبل از آنکه این علائم بیشتر از پیش شود، تحت درمان قرار گیرد.
افراد مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان باید همیشه تحت و در ارتباط با متخصص زنان باشند تا درمان های علامتی صورت گیرد و با شروع علائم بیماری همچون اضافه وزن، ریزش مو و یا پرمویی به درمان بپردازید تا از پیشرفت بیماری پیشگیری نماید .
درمان زودهنگام و به موقع از پیشرفت بیماری می کاهد و این به نفع بیمار است و در نتیجه هدف اولیه ما دختران نوجوانی هستند که در سن پایین با علائم مشکلات سیکل قاعدگی مواجه هستند و درمان در این زمان هرچه سریع تر صورت گیرد سبب می شود تا در سنین بالاتر مشکلات بیشتری برای آن فرد پیش نیایید.
پیشگیری از بیماری تنبلی تخمدان
راهی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود ندارد این بیماری زمینه ژنتیکی دارد . پس پیشگیری نمی توان نمود و این بیماری زمینه جنینی و ژنتیکی دارد ولی می توانیم از ایجاد علائم بیشنر پیشگیری نمود.
از خود بیماری نمی توان پیشگیری نمود و این بیماری ترسناک نیست و نباید دختران جوان را از این بیماری ترساند و خیلی از دختران تا متوجه این بیماری می شوند نگران شده و اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و تصور می کنند که دچار سرطان و یا نازایی می شوند در صورتی که چنین نیست
. بهتر است زمانی که متوجه علائم بیماری شدید سریعا تحت درمان قرار بگیرید تا بتوان به راحتی بیماری را کنترل و درمان نمود.
افرادی که مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان هستند، باردار شدن سبب می شود تا تخمدان ها را به حالت اولیه بازگرداند و دیده شده تخمدان های بیمار تا چند سال بعد به خوبی فعالیت می کنند و حالت تنبلی را ندارند و به همین دلیل اعتماد به نفس را به دختران خود بدهید و مواظب باشید تا علائم آن پیشرفت نکند و به پزشک خود اعتماد کنید و با آن همیشه در ارتباط باشید تا بتوانید جلوی پیشرفت علائم را بگیرید .
دکتر ثناگو
سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان
فولیکولها، بستههای کوچکی در تخمدان هستند که ماهانه رشد کرده و وظیفه تخمک گذاری را بر عهده دارند. در افراد مبتلا به پلی کیستیک، این فولیکولها بزرگ میشوند، اما تخمک رها نمیکنند و به مرور زمان به کیست تبدیل خواهد شد. در نتیجه سطح تخمدان آنان، پر از فولیکول های کوچک میشود که هورمون مردانه آزاد میکنند.
علت تنبلی تخمدان
علت اصلی تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست. ولی میتوان گفت که وراثت میتواند یکی از مهمترین دلایل ایجاد تنبلی تخمدان باشد. برخی از علتهای دیگر این عارضه عبارتند از:
- چاقی و اضافه وزن
- زیاد بودن سطح انسولین
- ابتلا به نوعی از التهابهای خفیف در زنان
- بالا بودن سطح آندروژن (هورمون مردانه)
علائم تنبلی تخمدان
۷۰ درصد از زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، معمولا از بیماری خود خبر ندارند. علائم این عارضه متفاوت است، با این حال برخی از مهمترین علائم تنبلی تخمدان عبارتند از:
- قاعدگی نامنظم ( قطع سیکل قاعدگی، نامنظم شدن سیکل و یا خونریزیهای سبک)
- رشد موهای زائد و ضخیم مردانه در صورت و یا حتی بدن
- نازک شدن و ریزش موی سر
- آکنه و چرب شدن پوست
- چاقی و افزایش وزن (به خصوص در ناحیه شکم)
- لکههای تیره در قسمت گردن، سینه و زیر بغل
- بزرگ شدن تخمدانها
بد نیست بدانید که اگر مادر یا خواهرتان به این عارضه مبتلا است، شما بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به تنبلی تخمدان هستید. سقط جنین یا زایمان زودرس، ناباروری، سرطان آندومتر، دیابت نوع دو، افسردگی، خونریزی غیر طبیعی از رحم و فشار خون بالا از مهمترین عوارض تنبلی تخمدان هستند.
انواع تنبلی تخمدان
همه علائم تنبلی تخمدان معمولا در افراد دیده نمیشود. با توجه به وضعیت فرد و شدت بیمار، علائم تنبلی تخمدان میتواند شدید یا خفیف باشد. برخی از علائم مانند رشد موهای زائد در بدن یا صورت، تاری دید،
دیابت و کاهش وزن غیر منتظره معمولا از علائم تنبلی تخمدان شدید هستند که در صورت مشاهده آنها حتما باید به پزشک مراجعه کرد. با این حال انواع تنبلی تخمدان معمولا در چهار دسته تقسیم بندی میشود:
مقاومت به انسولین
بسیاری از زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، به انسولین مقاومت زیادی پیدا میکنند. انسولین هورمونی است که میزان قند در بدن را کنترل میکند. مصرف زیاد مواد قندی و نشاستهای سبب تولید چربی و به وجود آمدن تخمدانهای پلیکیستیک و در نهایت مانع باروری میشود.
این امر به افزایش تولید و فعالیت هورمونهایی مانند تستوسترون کمک میکند
اگر اضافه وزن زیادی دارید و با انجام آزمایش متوجه شدید که سطح انسولین شما افزایش پیدا کرده ممکن است تنبلی تخمدان شما ناشی از انسولین اضافی باشد.
تنبلی تخمدان ناشی از مصرف قرص
این نوع تنبلی تخمدان معمولا به دلیل مصرف قرصهای ضد بارداری، به وجود میآید. با مصرف قرصهای هورمونی برای اکثر زنان، مشکلی ایجاد نمیشود و پس از پایان مصرف قرص، مجددا تخمک گذاری شروع میشود.
اما در برخی از زنان حتی پس از پایان اثرات قرص، ممکن است تخمک گذاری انجام نشود که در چنین شرایطی حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
التهاب درجه پایین
برخی از افراد مبتلا به تنبلی تخمدان دچار التهاب درجه پایین میشوند که تخمدانهای پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک میکند. اگر علائمی از قبیل سردرد، عفونت یا حساسیت پوستی دارید و آزمایش خون شما نشان میدهد که کمبود ویتامین دی دارید،
بهتر است سعی کنید، مکمل های منیزیم مصرف کنید، چرا که زیرا این مکملها دارای اثرات ضد التهابی هستند و به کاهش علائم تنبلی تخمدان کمک میکنند.
تنبلی تخمدان پنهان
در برخی از موارد تنبلی تخمدان ممکن است علائمی نداشته باشد. مواردی هستند که باعث میشود شما به تنبلی تخمدان مبتلا شوید اما در ظاهر علائمی نداشته باشید. مهمترین این موارد عبارتند از:
- کمبود ید (تخمدانها به ید نیاز دارند.)
- رژیم غذایی گیاهی (رژیم غذایی گیاهی باعث کمبود روی شما میشود، در حالی که تخمدان های شما به روی نیاز دارند.) رژیم غذایی در درمان تنبلی تخمدان نقش مهمی دارد.
- بیماری تیروئید
- شیرین کنندههای مصنوعی
درمان تنبلی تخمدان
درمان قطعی برای تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما معمولا علائم قابل درمان هستند. برخی از داروهای دیابت و ناباروری میتواند به کاهش علائم تنبلی تخمدان کمک کند. با کمک داروهای دیابت مقاومت به انسولین و سطح هورمون مردانه آندوژن کمتر میشود، در نتیجه علائم این عارضه کاهش پیدا میکند و قاعدگی منظمی خواهید داشت.
در برخی از موارد ممکن است درمان دارویی تاثیر گذار نباشد، با انجام عمل لاپاراسکوپی بخشهایی که هورمون مردانه ترشح میکنند، برداشته میشود.
اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید و قصد باردار شدن دارید، سعی کنید الگوی زندگی خود را تغییر دهید.
ورزش کردن، کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب تا حدود زیادی در کاهش علائم این بیماری کمک کننده هستند.
آیا تنبلی تخمدان همیشگی است؟
همان طور که اشاره شد، تنبلی تخمدان زمینه ارثی دارد و هیچ پزشکی نمیتواند ژن تخمدان را تغییر دهد. شما در صورت مشاهده هر یک از علائم تنبلی تخمدان با مراجعه به پزشک میتوانید علائم این بیماری را کاهش دهید.
با درمان علائم تنبلی تخمدان، تا حدود زیادی میتوان این عارضه را کنترل کرد و درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
تنبلی تخمدان با علائم خفیف یا شدید، معمولا راهکارهای درمانی متفاوتی دارند. اما در صورت وجود تنبلی تخمدان شدید در صورت مشاهده علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- اگر قاعدگی شما برای مدت طولانی به عقب افتاده است و باردار نیستید.
- رشد موهای زائد در نواحی صورت و بدن از علائم تنبلی تخمدان شدید هستند که در صورت مشاهده آنها حتما به پزشک مراجعه کنید.
- داشتن علائمی مانند دیابت، تاری دید، تشنگی و گرسنگی
سخن پایانی
همان طور که اشاره شد تنبلی تخمدان یک بیماری شایع در زنان است که تا حدودی زیادی میتوان با راهکارهای درمانی علائم این بیماری را کاهش داد. تغییر در سبک زندگی مهمترین مورد برای کنترل علائم تنبلی تخمدان و یا حتی پیشگیری از این عارضه است.
چکاپهای سالیانه را فراموش نکنید، با انجام آزمایش، دیابت و چربی خون خود را بررسی کنید و سعی کنید در صورت مشاهده هر کدام از علائم به خصوص نوع شدید تنبلی تخمدان تحت درمان و کنترل پزشک باشید.
منبع:
دکتر جوانمرد خوشدل
——————————.
تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
تنبلی تخمدان اصطلاحی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یا PCOS اطلاق میشود. سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال شایع هورمونی برای زنان در سن باروری است. زنانی که به تنبلی تخمدان دچارند ممکن است قاعدگیهای نامنظم، طولانی، یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشته باشند. در این شرایط تخمدانها ممکن است تعدادی تجمع از مایعات ایجاد کنند و نتوانند به طور منظم تخمکگذاری را انجام دهند.
زنانی که به تنبلی تخمدان دچارند ممکن است قاعدگیهای نامنظم، طولانی، یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشته باشند. در این شرایط تخمدانها ممکن است تعدادی تجمع از مایعات ایجاد کنند و نتوانند به طور منظم تخمکگذاری را انجام دهند.
علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک ناشناخته است. تشخیص زودهنگام و درمان، به همراه کاهش وزن میتوانند شانس عوارض طولانی مدت مانند دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی را کاهش دهند.
یک مطالعه نشان داده که تا ۷۰ درصد زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، از بیماری خود خبر ندارند. سندرم تخمدان پلی کیستیک بیماری جدیدی نیست و پزشک ایتالیایی، آنتونیو والیسنری، در سال ۱۷۲۱ میلادی علائم آن را توصیف کرده است.
علائم و نشانههای سندرم تخمدان پلی کیستیک
علائم و نشانههای تنبلی تخمدان معمولا حول و حوش اولین چرخه قاعدگی در دوران بلوغ ظاهر میشوند. در برخی موارد تنبلی تخمدان بعدها ایجاد میشود؛ برای مثال در پاسخ به افزایش وزن قابل توجه.
علائم و نشانههای سندرم تخمدان پلی کیستیک، یا همان تنبلی تخمدان، متنوع است. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا زمانی انجام میشود که دو مورد از سه نشانه زیر وجود داشته باشند:
- قاعدگی نامنظم: کم شدن تعداد، نامنظم بودن و یا افزایش طول دوره قاعدگی، مهمترین نشانههای تنبلی تخمدان هستند. برای مثال ممکن است یک مبتلا، کمتر از ۹ سیکل قاعدگی در سال داشته باشد، فاصله زمانی سیکلهای قاعدگیش بیشتر از ۳۵ روز باشد و به طور غیرطبیعی قاعدگی سختی داشته باشد.
- آندروژن اضافی: بالارفتن سطح هورمون جنسی مردانه میتواند باعث علائم ظاهری، از جمله زیاد شدن موی صورت و بدن (مَردمویی) و در مواردی آکنه شدید و طاسی مردانه شود.
- تخمدان پلی کیستیک: تخمدانها میتوانند به دلیل کیستهایی که تخمکها را احاطه میکنند، بزرگ شوند. این کیستها در واقع فولیکلهای تخمدان هستند که هر کدام یک تخمک نابالغ را در برگرفتهاند. این تخمکها در واقع هیچگاه به اندازهای که باعث قاعدگی شود بالغ نمیشوند. به این دلیل تخمدانها ممکن است کارکرد مناسبی نداشته باشند.
معمولا علائم و نشانههای سندرم پلی کیستیک در افراد چاق، شدیدتر است.
دلایل تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک
علت قطعی تنبلی تخمدان شناختهشده نیست. عواملی که ممکن است در ایجاد آن موثر باشند به این ترتیبند:
- انسولین اضافی: انسولین هورمونی است که در لوزالمعده درست میشود و به سلولها اجازه استفاده از قند، منبع اصلی انرژی بدن، را میدهد. اگر سلولها به کارکرد انسولین مقاوم شوند، قند خون افزایش خواهد یافت و بدن ممکن است انسولین بیشتری تولید کند. انسولین بیشتر ممکن است تولید آندروژن را افزایش دهد که به نوبه خود قاعدگی را دچار مشکل میکند. تا ۷۰ درصد از زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، به انسولین نیز مقاومت پیدا کردهاند.
- التهاب درجه پایین: این اصطلاح برای توصیف تولید مواد مختلف توسط گلبولهای سفید برای مبارزه با عفونت به کار میرود. تحقیقات نشان داده است که خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دچار نوعی از التهاب درجه پایین میشوند که تخمدانهای پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک میکند. آندروژن نیز به نوبه خود باعث مشکلات قلبی و عروقی میشود.
- وراثت: تحقیقات نشان میدهند ژنهای خاصی ممکن است با سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشند. بنابراین اگر در خانواده افرادی مانند مادر و یا خواهر فرد به این بیماری مبتلا هستند، ممکن است شانس ابتلای آن شخص بالاتر باشد.
- آندروژن اضافی: تخمدانها با افزایش غیرعادی تولید آندروژن، باعث مردمویی و آکنه میشوند.
عوارض تنبلی تخمدان
عوارض تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نازایی
- دیابت بارداری یا افزایش فشار خون به واسطه بارداری
- سقط جنین یا زایمان زودرس
- بیماری کبد چرب غیر الکلی، التهاب کبدی حاد که به واسطه تجمع چربی در کبد اتفاق میافتد.
- سندرم متابولیک، مجموعهای از نشانگان شامل فشار خون بالا، قند خون بالا و سطوح غیرعادی کلسترول یا تریگلیسرید که شانس ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را افزایش میدهند.
- دیابت نوع ۲ یا پیشدیابت
- آپنه خواب
- افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
- خونریزی غیرطبیعی رحم
- سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان مخاط رحم)
چاقی با تنبلی تخمدان مرتبط است و میتواند عوارض آن را بیشتر کند.
تشخیص
آزمایش مشخصی برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان وجود ندارد. احتمالا دکتز زنان تاریخچه پزشکی، از جمله چرخه قاعدگی و پریود و تغییرات وزن را از بیمار جویا شود.
معاینه بدنی، شامل معاینه برای نشانههای رویش بیرویه مو، مقاومت به انسولین و آکنه میشود.همانطور که در مقاله دکتر زنان کیست؟ توضیح داده شد تمام معاینات لازم و اطلاعات کامل توسط پزشک جمع اوری می شود.
پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر، این کارها را توصیه کند:
- معاینه لگن: پزشک اندامهای تولید مثل را به صورت بصری و دستی برای پیدا کردن تودهها، تومورها و سایر ناهنجاریها معاینه میکند.
- آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمونی انجام میشود. این آزمایش میتواند سایر مشکلاتی را که مشابه سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند و باعث اختلال در قاعدگی یا افزایش آندروژن میشوند را رد کند. ممکن است برای اندازهگیری کلسترول و تریگلیسرید در حالت ناشتا و مقاومت به گلوکز، آزمایشهای دیگری نیز لازم باشند.
- سونوگرافی: پزشک با استفاده از سونوگرافی، ظاهر تخمدان و قطر مخاط رحم را اندازهگیری میکند. یک فرستنده وارد دستگاه تناسلی میشود و با استفاده از امواج صوتی، تصاویری را در کامپیوتر به وجود میآورد.
اگر پزشک تنبلی تخمدان یا سندرم پلی کیستیک را تشخیص داده باشد، ممکن است آزمایشهای بیشتری را برای اطمینان از عوارض توصیه کند. این آزمایشها از این قرارند:
- آزمایشهای دورهای فشارخون، تحمل گلوکز و سطوح کلسترول و تریگلیسرید
- غربالگری برای افسردگی و اضطراب
- غربالگری برای آپنه خواب انسدادی
درمان تنبلی تخمدان یا سندرم پلی کیستیک
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، بر مدیریت تک تک عوارض، مانند ناباروری، مردمویی، آکنه و چاقی تمرکز دارد. درمانهای خاص ممکن است شامل تغییر سبک زندگی و دارو باشند.
تغییر سبک زندگی
پزشک ممکن است کاهش وزن با استفاده از یک رژیم غذایی کم کالری، به همراه فعالیتهای ورزشی متعادل را توصیه کند. حتی کاهش نسبتا کم وزن، برای مثال کاهش ۵ درصد از وزن بدن، میتواند وضعیت بیمار را بهبود بخشد. کاهش وزن حتی میتواند اثربخشی داروهای تجویز شده برای سندرم تخمدان پلی کیستیک را افزایش دهد و به بهبود ناباروری کمک کند.
کاهش ۵ درصد از وزن بدن، میتواند وضعیت بیمار را بهبود بخشد.
درمان دارویی
برای منظم کردن چرخه قاعدگی، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- قرصهای ضدبارداری ترکیبی: قرصهایی که حاوی استروژن و پروژستین هستند، تولید آندروژن را کاهش میدهند و استروژن را تنظیم میکنند. تنظیم کردن هورمونها میتواند شانس سرطان مخاط رحم را کم کند و خونریزی غیرطبیعی، رویش بیرویه مو و آکنه را تصحیح کند. به جای قرص، میتوان از چسب هورمونی یا رینگ واژن که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژستین است استفاده کرد.
- درمان با پروژستین: مصرف پروژستین به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز در هر ماه یا دو ماه یکبار، میتواند چرخه قاعدگی و پریود را تنظیم کند و از فرد در مقابل سرطان مخاط رحم محافظت کند. درمان با پروژستین سطح آندروژن را بهبود نمیبخشد و از بارداری جلوگیری نمیکند. اگر بیمار به دنبال باردار شدن نباشد، قرص پروژستین [بدون استروژن] یا وسیله داخل رحمی حاوی پروژستین انتخاب بهتری است.
برای کمک به تخمکگذاری، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- کلومیفن (کلامید): کلومیفن دارویی خوراکی است که بایستی در نیمه اول چرخه قاعدگی مصرف شود.
- لتروزول (فمارا): لتروزول که داروی سرطان سینه است، میتواند تخمدانها را تحریک کند.
- متفورمین (گلوکوفاژ، فرتامت و…): متفورمین دارویی خوراکی برای دیابت نوع ۲ است که مقاومت به انسولین را کاهش میدهد و سطح انسولین در خون را پایین میآورد. اگر بیمار با استفاده از کلومیفن باردار نشود، پزشک ممکن است استفاده از متفورمین را هم تجویز کند. در صورت ابتلا به پیشدیابت، متفورمین میتواند پیشرفت به دیابت نوع ۲ را کند و به کاهش وزن کمک کند.
- گنادوتروپینها: این داروهای هورمونی به بیمار تزریق میشوند.
برای کاهش رویش بیرویه مو، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- قرصهای ضدبارداری: قرصهای ضدبارداری تولید آندروژن را کاهش میدهند. آندروژن دلیل اصلی رشد بیرویه موهاست.
- اسپیرونولاکتون (آلداکتون): این دارو اثر آندروژن را بر روی پوست خنثی میکند. داروی اسپیرونولاکتون میتواند باعث نقائص مادرزادی در نوزادان شود، بنابراین پیشگیری از بارداری در زمان مصرف این دارو الزامی است. مصرف این دارو در زمان بارداری و یا در صورتی که قصد بارداری وجود داشته باشد، به هیچ وجه توصیه نمیشود.
- افلورنتین (وانیکا): این پماد، رشد موهای صورت را در خانمها کند میکند.
- الکترولیز: در روش الکترولیز، سوزن کوچکی به هر فولیکول مو وارد میشود. سوزن مقداری جریان الکتریکی را به فولیکول وارد میکند؛ این جریان به فولیکول آسیب میزند و در نهایت آن را از بین میبرد. ممکن است برای درمان به چندین جلسه نیاز باشد.
درمانهای خانگی
برای کاهش اثرات سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان، سعی کنید:
- وزنتان را کنترل کنید: کاهش وزن میتواند سطوح انسولین و آندروژن را پایین بیاورد و روند تخمکگذاری را مجددا آغاز کند. از پزشکتان در مورد کاهش وزن سوال کنید.

- مصرف کربوهیدراتها را کاهش دهید: رژیمهای غذایی کم-چربی، کم-کربوهیدرات سطح انسولین را کاهش میدهند. اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید از پزشکتان در مورد یک رژیم غذایی کم-کربوهیدرات سوال کنید. میتوانید از کربوهیدراتهای پیچیده، که سطح قند خون را به آرامی افزایش میدهند استفاده کنید.
- فعال باشید: تمرین ورزشی به کاهش سطح قند خون کمک میکند. اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید، افزایش فعالیت روزمرهتان و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم میتواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد یا به کل درمان کند. به این صورت هم وزن خود را تحت کنترل خواهید داشت، هم از وقوع دیابت پیشگیری خواهید کرد.
چه زمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان به پزشک مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، بهتر است به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید.
در صورت وجود شرایط زیر حتما به پزشک خود مراجعه کنید:
- اگر قاعدگیتان به طرز معنیداری عقب افتاده است و باردار نیستید.
- اگر علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک، مانند رویش بیرویه مو بر روی صورت و بدن، را دارید.
- اگر برای بیش از ۱۲ ماه برای بارداری، بدون نتیجه خاصی، سعی کردهاید.
- اگر علائم دیابت، مانند تشنگی و گرسنگی شدید، تاری دید و یا کاهش وزن غیرمنتظره را دارید.
ممکن است پزشک برای تشخیص از آزمایش برای دیابت و سایر آزمایشها استفاده کند.
منبع:
دکترتو