قلب به عنوان مرکز اصلی سیستم گردش خون در بدن، نقش بسیار حیاتی و حساسی را ایفا میکند. حفظ سلامت قلب امری بسیار حائز اهمیت است و هرگونه بیماری در این عضو میتواند عواقب جدی برای سلامت کلیه بدن به دنبال داشته باشد. از این رو، شناخت و درک درست از علل و علائم مختلفی که ممکن است به درد قلب اشاره کنند، امری بسیار ضروری است. شناخت علائم و درد قلبی میتواند به افراد کمک کند تا به موقع به پزشک متخصص قلب مراجعه کرده و از بروز مشکلات جدی در سلامت قلبی خود جلوگیری نمایند. این مقاله به بررسی علائم مختلف، علل مرتبط با درد قلبی، و نکاتی که برای پیشگیری از بیماریهای قلبی حائز اهمیت است، پرداخته و نشان میدهد که چرا باید قلب درد را جدی گرفت.
علت درد قلب چیست؟
حملات قلبی، التهاب پریکارد، فروپاشی دریچههای قلب و پارگی عروق آئورت از علل درد قلبی با منشاء قلبی هستند. همچنین ممکن است درد قلبی با منشا غیر قلبی وجود داشته باشد. برای مثال ممکن است ناشی از فتق گردن، فشردگی عصب، مشکلات اسکلت استخوانی و سیستم دندهها باشد. گاهی اوقات، مشکلات کیسه صفرا، معده و روده نیز میتواند به عنوان درد قلب منعکس شود. درد قلب ممکن است از التهاب بافت ریه، پلوریت (التهاب غشای بافت ریه) و آمبولی ریه رخ دهد.
چه کسی میتواند درد قلب را تجربه کند؟
درد قلب وضعیتی است که از کودکی تا بزرگسالی قابل مشاهده است. در حالی که درد قلب در دوران کودکی به عنوان درد فزاینده در سیستم اسکلتی عضلانی تعریف میشود، بزرگترین علت درد قلب در بزرگسالی پس از ۴۰ سالگی بیماریهای قلبی عروقی است.
علائم قلب دردهای خطرناک چیست؟
وقتی درد قلب به طور کلی تعریف میشود، اولین علامت درد این است که فرد در زندگی روزمره خود تفاوتی را احساس میکند. اما اگر این ناراحتی همراه با سوزش، بی قراری، گُر گرفتگی و تعریق در خط وسط قفسه سینه همراه با تحرک باشد، درد قلبی به عنوان درد ناشی از بیماریهای قلبی عروقی محسوب میشود. در این مورد، لازم است به مشکلات مربوط به قلب رسیدگی شود.
گاهی اوقات اولین علائم درد قلب ممکن است حالت تهوع، استفراغ و تعریق باشد. همچنین ممکن است فقط با کمردرد خود را نشان دهد. نکته مهم در اینجا این است که این دردها برای مدت طولانی ادامه داشته و با استراحت تسکین مییابند. در این صورت درد قلبی احساس میشود دردی با منشا قلبی عروقی است و مراجعه به متخصص ضروری است.
قلب دردهای خطرناک
درد قلبی به عنوان یکی از علائم حیاتی بیماریهای قلبی، ممکن است علامتی برای وجود مشکلات جدی در این عضو حیاتی باشد. در برخی موارد، درد قلبی میتواند نشانگر حمله قلبی باشد که از ناحیهای از عضله قلبی مربوط به کمبود خون و اکسیژن غنی است. در این حالت، درد معمولاً به صورت شدید در قسمت مرکزی قفسه سینه، به گردن، فک پایینی یا دست چپ امتداد مییابد. همچنین، ممکن است با علائمی نظیر تعریق بیدلیل، تنگی نفس، تهوع و استفراغ همراه باشد. این نوع درد قلبی نیاز به فوریت در مراجعه به مراکز درمانی دارد.
درد قلبی خطرناک نیز ممکن است به عنوان آنژین صدری شناخته شود که به دلیل فشار یا تنگی در عضلات قلبی به وجود میآید. این نوع درد معمولاً با فعالیت بدنی یا استرس افزایش مییابد و با استراحت کاهش مییابد. اگر آنژین صدری به حمله قلبی منجر شود، ممکن است درد به صورت ناگهانی و شدید ظاهر شود و به همراه علائمی همچون تعریق، تهوع و تنگی نفس همراه باشد. شناخت این نشانهها و فوریت در مراجعه به پزشک، میتواند زندگی فرد را نجات دهد و عوارض جدیتر از قلبی جلوگیری کند.
درد قلب عصبی چیست؟
این نوع درد قلبی به ندرت با مشکلات جدی قلبی همراه است و بیشتر به عنوان یک واکنش به فشارهای روحی و عصبی تلقی میشود. درد قلب عصبی معمولاً به صورت یک درد یا فشار ملایم در ناحیه قلب یا سینه احساس میشود. این درد ممکن است به صورت ثابت یا متناوب باشد و با فشارهای عصبی، استرس، اضطراب یا حتی ورود به فعالیتهای جسمی مرتبط باشد.
عوامل مختلفی ممکن است در ایجاد درد قلب عصبی نقش داشته باشند، از جمله استرس روزمره، اضطراب، افکار منفی مداوم و فشارهای روحی. مهمترین ویژگی درد قلب عصبی این است که علائم بهبود مییابند و درد با استراحت یا تغییر در شرایط روحی و احساسی کاهش مییابد. لازم است برای تشخیص صحیح و مدیریت مناسب درد قلب عصبی، به پزشک متخصص مراجعه کرد تا علل دقیقتر مشخص گردد و به افراد راهنمایی شود که چگونه با استرس و فشارهای روحی بهتر کنار بیایند.
چگونه بفهمیم که یک فرد بیماری قلبی دارد؟
یک فرد سالم که هیچ شکایتی ندارد باید توسط متخصص قلب معاینه دقیق شود تا متوجه شود که آیا بیماری قلبی عروقی دارد یا خیر. پس از معاینه فیزیکی دقیق، تستهای آزمایشگاهی با توجه به گروه سنی بیمار انجام میشود. این آزمایشها شامل آزمایشهای مختلف خون مانند قند خون، سطح کلسترول، آنزیمهای کبد و کلیه و مقدار پروتئین در ادرار است.
علاوه بر این، ارزیابی خطر با ECG که ریتم قلب فرد را نشان میدهد، سونوگرافی قلب (ECHO) در جایی که متخصص قلب لازم میداند و تستهای ورزشی که در آن قلب از طریق ورزش تحت فشار قرار میگیرد، انجام میشود که اغلب به عنوان تست غربالگری استفاده میشود. در گروههایی که به گروههای کم خطر، متوسط و پرخطر تقسیم میشوند، در صورتی که فرد در نتیجه این معاینات و آنالیزها در گروه پرخطر قرار گیرد، میتوان روشهای پیشرفتهتری را در خصوص بیماریهای قلبی عروقی به تشخیص متخصص قلب انجام داد.
در نتیجه این تجزیه و تحلیل، آزمایش و معاینه مشخص میشود که فرد مبتلا به بیماری قلبی عروقی است یا خیر و احتمال ابتلا به بیماری قلبی عروقی در آینده به صورت درصدی مشخص میشود.
نوار قلب در تشخیص قلب درد
نوار قلب یکی از ابزارهای مهم و معمولی در تشخیص مشکلات قلبی است. این تست، که به نام نیز الکتروکاردیوگرافی (ECG) یا الکتروکاردیوگرام معروف است، اطلاعاتی درباره فعالیت الکتریکی قلب فراهم میکند. الکترودهایی که به اندازهی کوچک روی سطح پوست قرار میگیرند، سیگنالهای الکتریکی تولید شده توسط قلب را ثبت میکنند. در مورد تشخیص درد قلب یا بیماریهای قلبی، با کمک نوار قلب میتوان به تشخیص موارد زیر پرداخت:
شناسایی ناهنجاریهای الکتریکی
نوار قلب میتواند ناهنجاریهای الکتریکی در فعالیت قلب را نشان دهد. به عنوان مثال، حملات قلبی ممکن است با تغییرات در الگوی الکتریکی قلب همراه باشند که توسط نوار قلب قابل تشخیص است.
ارزیابی عملکرد قلب
اطلاعات مهمی در مورد ضربان قلب، ناهنجاریهای ریتم و دیگر ویژگیهای فعالیت الکتریکی قلب از طریق نوار قلب قابل ارزیابی است. این اطلاعات به پزشک کمک میکنند تا عملکرد عادی یا ناهنجاریهای ممکن در فعالیت قلب را تحلیل کند.
رصد تغییرات زمانی
با ضبط نوار قلب در طول زمان، پزشک میتواند تغییرات در فعالیت الکتریکی قلب را در بازههای زمانی مختلف ارزیابی کند. این اطلاعات میتوانند در تشخیص مشکلاتی که فقط در شرایط خاص یا زمانی خاص ظاهر میشوند، مفید باشند.
نوار قلب به عنوان یک ابزار غیر تهاجمی، در تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی مؤثر است. اما لازم به ذکر است که برای تشخیص نهایی و تعیین درمان، پزشک معمولاً از سایر ابزارها و آزمایشات نیز استفاده میکند.