آسیب به منیسک بسیار مکرر است و می تواند در اثر ضربه ایجاد شود، در حین تمرین ورزشی رخ دهد یا به دلایل مثبت تصادفات ایجاد شود. از آنجایی که منیسک نقش اساسی در مکانیک بدن ما دارد، مهم است که این حوادث را دست کم نگیریم و با مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی سریعاً اقدام به درمان کنیم.
پارگی منیسک چیست و چگونه خود را نشان میدهد؟
منیسک یک ساختار فیبروغضروفی است که بین استخوان درشت نی و استخوان ران قرار دارد. این بخش به عنوان یک ضربهگیر از بارهای بیومکانیکی بین استخوانهای نامبردهشده عمل میکند و به همین دلیل است که در هنگام ایستادن و در حین تمرین بدنی تحت استرس بیشتری قرار میگیرد. علاوه بر درد موضعی در زانو، سایر علائم پارگی مینیسک شامل تورم و قفلشدن مفصل است.
در این موارد، انجام آزمایشهای خاص مانند سیتی اسکن که میتواند به تشخیص صحیح تشخیص و بهترین راه حل برای مداخله کمک کند، مهم است.
چه زمانی جراحی منیسک زانو را انجام دهیم؟
بر اساس تجزیهوتحلیل نوع و شدت آسیب، متخصص (جراح ارتوپد) می تواند را بهترین درمان را برای آسیب منیسک پیشنهاد میکند. برای موارد آسیبهای جزئی، ممکن است با توصیه اقدامات محافظهکارانه مانند استراحت، استفاده از یخ، داروهای تجویزی یا حتی فیزیوتراپی ضدالتهابی و تسکین درد (لیزر، تقویت عضلات چهار سر ران) اقدام شود. با این حال، در موارد شدید، با توجه به عملکرد اساسی منیسک، باید به جراحی متوسل شد.
اگر بیمار جوان یا ورزشکار باشد، عمل آرتروسکوپی تقریباً همیشه توصیه میشود، در حالی که برای بیماران بالای ۵۰ سال، معمولاً درمان محافظهکارانه ترجیح داده میشود.
انواع جراحی منیسک زانو
دو روش اصلی جراحی منیسک زانو وجود دارد:
- آرتروپلاستی باز
- آرتروسکوپی
آرتروپلاستی روشی است که در آن زانو باز شده و معمولاً برای زمانی که شدت آسیب زیاد باشد، اعمال میشود. به عنوان مثال برای تعویض مفصل زانو از روش آرتروپلاستی استفاده میشود. اما آرتروسکوپی یک روش کم تهاجمی است که امروزه بسیار مورد استقبال قرار گرفت هاست چرا که به نسبت آرتروپلاستی دوره نقاهت کمتر دارد. عمل جراحی روی منیسک معمولاً به روش آرتروسکوپی که نوعی میکرو جراحی است، انجام میشود. به این ترتیب کوچکترین قسمت آسیبدیده ممکن برداشته میشود و عمل تقریباً ۱۵-۲۰ دقیقه طول میکشد.
جراحی تعویض مفصل زانو
تعویض مفصل زانو یکی از محبوبترین خدمات ارتوپدی است. مفاصل هر روز تحتفشار جدی قرار میگیرند، بهتدریج فرسوده میشوند یا در نتیجه سهلانگاری آسیب میبینند. صرف نظر از علت، تغییر شکل مفصل درد شدیدی را به همراه دارد که تسکین آن بسیار دشوار است و تنها راه مؤثر برای رهایی از عذاب، تعویض مفصل زانو است.
مدت زمان جراحی تعویض کامل زانو معمولاً حدود ۶۰ دقیقه است و از طریق یک برش تقریباً ۱۵ سانتیمتری انجام میشود که در قسمت جلویی زانو ایجاد میشود.
مدت بستری به طور متوسط بین چهار تا هفت روز است که در طی آن بررسی میشود که هیچگونه عارضه بعد از عمل از تب بعد از عمل تا عفونت وجود ندارد و اولین مرحله توانبخشی که ظریفترین مرحله است انجام میشود. در برخی موارد، در صورت لزوم، میتوان بیمار را چند روز دیگر نگه داشت.
نحوه انجام جراحی آرتروسکوپی زانو
در اتاق عمل، زانو توسط جراح در حالت نیمه خمیده قرار میگیرد و در نتیجه مسدود میشود. پس از ضدعفونیکردن پوست، ۲ یا ۳ برش تقریباً ۱ سانتی متری در ناحیه قدامی زانو ایجاد میشود که برای وارد کردن به مفصل استفاده میشود:
- دوربین مجهز به منبع نور
- یک یا چند ابزار که برای برداشتن یا ترمیم منیسک استفاده میشود.
- در پایان عمل پانسمان زده میشود و شما را به بخش میبرند که باید ۲۴ ساعت استراحت کنید.
آمادگی برای جراحی
آزمایش خون برای ارزیابی وضعیت عمومی سلامت و ظرفیت لختهشدن خون انجام خواهد شد. آزمایشات تصویربرداری قبلاً در مرحله تشخیص قبل از بستریشدن در بیمارستان انجام شده است. تمام این آزمایشات قبل از عمل توسط متخصص بیهوشی و جراح بررسی میشود. اطلاعرسانی به پرسنل پزشکی در مورد هرگونه درمان ضد پلاکتی و یا ضد انعقادی در حال انجام، مهم است.
در بیشتر موارد، بیحسی موضعی با آرامبخش انجام میشود و ممکن است یک شلکننده نیز تجویز شود. اگر شرایط بالینی ایجاب کند، متخصص بیهوشی می تواند بیهوشی نخاعی یا عمومی را انجام دهد. میانگین مدت زمان عمل تقریباً ۳۰ دقیقه است که بسته به پیچیدگی مورد متفاوت است.
بعد از عمل جراحی
- ممکن است در محل برش پوست درد وجود داشته باشد، اما این درد با تجویز مسکن به بهترین وجه قابل درمان است.
- در بیشتر موارد شما میتوانید ۲۴ ساعت پس از جراحی دوباره با کمک عصا راه بروید. ترشحات در صورت منظم بودن دوره بعد از عمل پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت رخ می دهد.
- انجام فیزیوتراپی ضروری خواهد بود که بسته به نوع آسیب منیسک به روشهای مختلف انجام میشود. استفاده از محرکهای الکتریکی برای افزایش تون عضلات ران ممکن است نشان داده شود.
- استفاده از یخ ۲ تا ۳ بار در روز، پس از بازگشت به خانه، برای کاهش تورم و التهاب ناشی از جراحی مفید است.
- به طور کلی، در عرض ۲-۳ هفته میتوانید به فعالیت عادی (رانندگی، فعالیت بدنی سبک) بازگردید. اگر آسیب بر منیسک جانبی تأثیر بگذارد، زمان بهبودی کندتر است.
- پس از تقریباً ۱۴ روز، یک ویزیت چک آپ برای برداشتن بخیه ها و ارزیابی پیشرفت بعد از عمل برنامه ریزی میشود.
آیا جراحی منیسک زانو تنها راه درمان است؟
عمل منیسک زانو فقط زمانی انجام میشود که احتمال معقولی وجود داشته باشد که بافت فیبرو غضروفی منیسک قادر به بازسازی باشد که بستگی به موارد زیر دارد:
- سن بیمار
- وضعیت سلامتی
- شدت آسیب
- انتظارات بیمار
در کل درمان جراحی به نسبت سایر روشها بهترین نتیجه را ایجاد میکند. از آنجایی که منیسکها نقش اساسی در تعادل عملکردی زانو دارند و از دست دادن بخشی یا تمام بافت منیسک منجر به پیشرفت سریعتر روند دژنراتیو آرتروز میشود که ممکن است در اثر عدم درمان صحیح در درازمدت منجر به جراحی پیچیدهتر مثل تعویض مفصل زانو شوند. به لطف تکنیکهای مدرن جراحی، اکنون میتوان بافت منیسک از دست رفته را جایگزین کرد و حتی ۱۰ سال پس از عمل نیز نتایج بسیار خوبی به دست آورد.
با این حال، ذکر این نکته ضروری است که این تکنیکها تنها در بیماران جوانی که آسیبهای تروماتیک حاد را متحمل شدهاند، مؤثر است. ضایعات دژنراتیو که عموماً بیماران مسن را تحت تأثیر قرار میدهند، نمیتوانند با این تکنیکهای جایگزین درمان شوند، اما باید آسیبشناسیهای متمایز با تاریخچه طبیعی و گزینههای درمانی متفاوت در نظر گرفته شوند.
برای جراحی منیسک زانو به چه کسی مراجعه کنیم؟
در صورتی که منیسک شما آسیبدیده باشد، باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا شدت آسیب بررسی شود و در صورت امکان جراحی انجام شود. از آنجایی که این جراحی مستقیماً روی دامنه حرکتی شما به خصوص اگر ورزشکار هستید، تأثیر دارد باید در انتخاب پزشک معالج خود نهایت دقت را به خرج دهید. یکی از پیشنهاداتی که میتوان در این زمینه برای شما داشته باشیم دکتر مهربان مهرآیین بورد تخصصی جراحی ارتوپدی و عضو انجمن جراحان هیپ ایران است که در زمینه تجربه و موفقیتهای شایانی داشته است و رضایت ۱۰۰ درصدی بیماران خود را کسب کرده است.